8-12 Aylık Bebeklerde Hareket

​Bebekler 8 aylık olduklarında çok daha hareketli olmaya başlarlar.

​Bebeğinizin bu aylarda ulaşması beklenen harekete yönelik gelişim basamaklarından bazılarını sizler için listeledik.

Desteksiz Oturma

Bu yaşta bebeğiniz muhtemelen desteksiz oturacaktır. Zaman zaman devrilse de genellikle kendini kollarıyla destekleyecektir. Gövdesindeki kaslar güçlendikçe, nesnelere ulaşmak için eğilmeye de başlayacaktır.

Nihayetinde, karnının üzerinde nasıl yuvarlanacağını ve oturma pozisyonuna nasıl geri döneceğini anlayacaktır. Dokuz aylık olduğunda hala kendi başına oturamıyorsa, bu durumu çocuk doktorunuza bildirmenizi tavsiye ederiz.

Ters Dönme

Düz bir yüzeyde yatarken bebeğiniz artık sürekli hareket halindedir. Karnının üzerindeyken etrafa bakmak için boynunu büker ve sırt üstündeyken ayaklarını (veya yakındaki herhangi bir şeyi) tutup ağzına çeker. Ayrıca, sırt üstü kalmaktan da memnun olmaz. Artık istediği zaman dönebildiği için siz farkına bile varmadan bir anda kendini ters çevirebilir. Bu hareketler, bebek bezi değişiklikleri sırasında tehlikeli olabilir, bu nedenle, alt değiştirme masası yerine düşme olasılığının daha düşük olduğu zemini veya yatağı kullanabilirsiniz. Şunu unutmayın ki bu dönemde bebeğinizi bir an için bile olsa yalnız bırakmamalısınız.

Emekleme, Kayma ve Sürünme

Bu dönemde yapılan aktiviteler, genellikle yedi ila on ay arasında öğrenilen bir beceri olan emekleme için kasları güçlendirir. Bu dönemde bir süre elleri ve dizleri üzerinde sallanabilir. Kol kasları bacaklarından daha güçlü olduğu için kendini geriye doğru bile itebilir. Ancak zamanla ve yapılan pratikle birlikte, kendini odanın bir ucundan diğer ucuna, istediği hedefe doğru ilerletebileceğini kendi başına keşfedecektir.

Bazı çocuklar hiç emeklemezler. Bunun yerine poposu üzerinde kayma veya midesi üzerinde sürünme gibi alternatif yöntemler kullanırlar. Bebeğiniz vücudunun her iki tarafını koordine ettiği ve her bir kol ve bacağını eşit olarak kullandığı sürece, endişelenmenize gerek yoktur. Önemli olan, çevresini keşfedebilmesi ve yürümeye hazırlanırken vücudunu güçlendirmesidir. Çocuğunuzun normal şekilde hareket etmediğini düşünüyorsanız, endişelerinizi çocuk doktorunuz ile görüşebilirsiniz.

Çocuğunuzu Emeklemeye Teşvik Etmek

Bebekler genellikle 10 ay civarında emeklemeye başlarlar. Peki çocuğunuzu emeklemeye nasıl teşvik edebilirsiniz? İlgisini çekecek nesneleri ulaşamayacağı mesafede tutmayı deneyin. Daha çevik hale geldikçe, yastıklar, kutular ve koltuk minderleri kullanarak minyatür bir engelli parkur oluşturun. Engellerden birinin arkasına saklanarak oyuna dahil olun ve onu bir "cee!" ile şaşırtın. Yine de bu dönemde bebeğinizi asla gözetimsiz bırakmayın. Yastıkların arasına veya bir kutunun altına düşerse, oradan çıkamayabilir; bu durum onu korkutabilir ve hatta havasız kalıp boğulabilir.

Küçük nesneleri yerde, kanepenin altında veya bulup ağzına atabileceği herhangi bir yerde bırakmamaya özen gösterin. Balon parçaları, küçük yassı piller ve madeni paralar gibi şeyler özellikle tehlikeli nesnelerdir.

Merdivenler başka bir kullanıma hazır ancak potansiyel olarak tehlikeli bir engelli parkurdur. Bebeğinizin merdiven inip çıkmayı öğrenmesi gerekse de bu süre zarfında tek başına merdivenlerde oynamasına izin vermemelisiniz. Eğer evinizde merdivenler varsa, muhtemelen her fırsatta doğrudan oraya gidecektir. Merdivenlerinizin üst ve alt kısımlarına sağlam kapılar yerleştirmeyi unutmayın. Çocuğunuzla merdivenlerde oynarken, onları merdivenlerden geriye doğru inmeye teşvik edin, çünkü bu beceriyi çabucak edinmesi muhtemeldir. Bununla birlikte, merdivenlerden çıkma-inme pratiği yaparken bile merdivenlerin kapılarını her zaman kapılı tutun.

Emekleme, bebeğinizin dünyayı nasıl gördüğünü ve dünyayla etkileşimini önemli ölçüde değiştirse de onun uzun süre memnun olmasını beklemeyin; çünkü diğer herkesin yürüdüğünü görecek ve o da bunu yapmak isteyecektir. Hazırlık aşamasında, bulduğu her fırsatta kendini ayakta durma pozisyonuna çekecektir; ancak ilk başladığında nasıl aşağı ineceğini bilemeyecektir. Yardım için ağlarsa, düşmeden kendini aşağıya çekmek için dizlerini nasıl bükeceğini fiziksel olarak gösterebilirsiniz. Bu yöntem size yardımcı olacak ve beşiğinde ayakta dururken nasıl oturacağını bilmediği için ağladığı zamanlarda her seferinde odasına gidip gelmekten sizi kurtaracaktır.

Ayakta Durmak, Sendelemek ve Yürümeye Başlamak

Bebeğiniz 8 aylık olduğunda destekle ayakta durmaya başlar. Bebeğiniz ayakta dururken yeterince güvende hissettiğinde, destek almak için tutunarak deneysel adımlar atacaktır. Sizin ellerinizden destek alamadığında, mobilyalara tutunarak gezinecektir. Destek için kullandığı her şeyin keskin kenarları olmadığından ve uygun şekilde yerleştirildiğinden veya sabitlendiğinden emin olun.

11 aylık bebeğiniz elinizden tutarak yürüyebilecektir. Dengesi geliştikçe, sendelediğini hissettiğinde tekrar destek aramadan önce ara sıra kendini yere bırakabilir. Bu aşamada ilk adımları titrek olacaktır. Düşmeden önce şaşkınlık veya rahatlama içinde sadece bir tane adım atabilecektir; ancak kısa bir süre sonra, siz onu birkaç adım sonra yakalayana kadar kendini ayakta tutmayı ve hareket etmeyi başaracaktır. Her ne kadar mucizevi görünse de çoğu çocuk için bu ilk adımlar birkaç gün içinde yerini kendinden emin bir yürüyüşe bırakacaktır.

Hem siz hem de çocuğunuz bu dramatik gelişme karşısında heyecan duyacak olsanız da özellikle tökezleyip düştüğünde, zaman zaman gözünüz korkabilir. Güvenli bir ortam sağlamak için özen gösterseniz bile, çarpma ve morluklardan kaçınmak neredeyse imkansızdır. Siz yalnızca bu aksilikler konusunda soğukkanlı olmaya çalışın. Bunun için onu hızlıca kucaklayabilir veya güven verici bir şeyler söyleyebilir ve onu tekrar yere bırakabilirsiniz. Eğer siz çok fazla üzülmezseniz o da bu düşmelere gereğinden fazla üzülmeyecektir. Ayrıca, yürümeye başladıktan sonra ara sıra emeklemeyi tercih ederse endişelenmeyin; unutmayın ki bebekler her zaman en kolay ve en hızlı yolu kullanırlar!

Bu aşamada, hatta daha erken dönemde, bazı ebeveynler yürüteç kullanırlar. Adının aksine bu cihazlar çocukların yürümeyi öğrenmesine yardımcı olmamaktadır. Aksine yürüme arzusunu ortadan kaldırırlar. Daha da kötüsü, çocuk küçük bir oyuncak veya kilim gibi bir engele çarptığında ciddi bir devrilme tehlikesi oluştururlar. Yürüteçlerdeki çocukların merdivenlerden düşmeleri ve ulaşamayacakları tehlikeli yerlere girmeleri daha olasıdır. Bu nedenlerle, Amerikan Pediatri Akademisi, ebeveynleri bebek yürüteçlerini kullanmamaları konusunda şiddetle uyarmaktadır.

Dönen ve zıplayan bir koltuğu olan ancak tekerlekleri olmayan sabit bir etkinlik masası veya aktivite merkezi daha iyi bir seçim olacaktır. Ayrıca sağlam bir kamyon veya ilk adım arabası almayı da düşünebilirsiniz. Bu ürünlerin itmek için bir çubuğa sahip olduğundan ve ayağa kalktığında devrilmemesi için ağırlıklı olduğundan emin olun.

Bebeğinizin İlk Adım Ayakkabıları

Çocuğunuz dışarıda yürümeye başladığında ayakkabılara ihtiyacı olacaktır. Bu ayakkabı, parmakları kapalı, rahat ve esnek olmanın yanında, tabanları kaymaz ve büyüme için alan sağlayan yapıda olmalıdır. Tüm bu bileşenler düşünüldüğünde spor ayakkabılar harika bir seçim olacaktır. Çocuğunuzun dolgu topuklara, ek parçalara, yüksek arkalıklara, destekli tabanlara, özel kemerlere veya ayaklarını şekillendirmek ve desteklemek için tasarlanmış diğer özelliklere ihtiyacı yoktur. Bunların ortalama bir çocuk için kanıtlanmış hiçbir faydası yoktur ve aslında yürümeyi de zorlaştırabilirler. Bu aylarda çocuğunuzun ayakları hızla büyüyecek ve ayakkabılarının da buna ayak uydurması gerekecektir. İlk ayakkabısı muhtemelen iki ila üç ay giyilebilecektir, ancak bu gelişim döneminde her ay ayakkabının uyumunu kontrol etmenizde fayda vardır.

Birçok bebek ilk adımlarını ilk doğum günleri civarında atar, ancak çocukların daha erken veya daha geç yürümeye başlaması normaldir. İlk başta, çocuğunuz titrek olan dengesini iyileştirmek için ayakları birbirinden ayrı hareket edecek şekilde yürüyecektir. Bu ilk günlerde ve haftalarda, çok hızlı yürüyebilir ve durmaya çalıştığında da düşebilir. Kendine güveni arttıkça, durmayı ve yön değiştirmeyi öğrenecektir. Çok geçmeden ise çömelebilecek, bir şeyler alıp tekrar ayağa kalkabilecektir. Bu seviyeye ulaştığında, itme-çekme oyuncaklarından muazzam bir zevk alacaktır; hatta bu oyuncaklar ne kadar gürültülü olursa o kadar iyidir denebilir.

Bebeklik Döneminde Hareket Analizi Otizmin Erken Teşhisi İçin Faydalı Olabilir

Teitelbaum ve arkadaşları (1998) tarafından yapılan bir araştırmada incelenen 17 otizmli çocuğun tamamının erken dönemde hareket bozuklukları olduğu gözlemlenmiştir. Henüz otizm tanısı konulmadan önce bu çocukların ağız şekli, uzanma, doğrulma, oturma, emekleme ve yürüme dahil olmak üzere gelişimin çoğu kilometre taşlarında bir sorun olduğu ortaya çıkmıştır. Örneğin bu çalışmadaki 4 aylık çocuklardan biri yüzüstü yatarken sürekli bir asimetri göstermiştir. Sağ kolu her zaman göğsünün altında kalırken bir nesneye ulaşırken bile sağ kolunu kullanmamıştır. Çocuk 1 yaşına gelene kadar bu asimetri devam etmiş ve çocuğun yatarken ya da otururken sağ tarafına düşmesine sebep olmuştur. İlerleyen yıllarda ise bu çocuk otizm tanısı almıştır. Ayrıca normal gelişim gösteren çocuklar 6 aylıkken oturmaya başlarken bazı otizmli çocuklar bu yaşta oturmak için dengesini koruyamamaktadır. Dengeyi kuramadıklarında vücut ağırlığı iki tarafa eşit dağılmadığından duruş asimetrilerine ve düşmelere neden olmaktadır. Kollardaki asimetri sebebiyle bu bebekler kollarında yeterli desteğe sahip değildirler. Dolayısıyla otizmli çocukların emeklemesi “normal”den farklıdır.

 

Kaynak

Healthy Children https://www.healthychildren.org

Senemoğlu, N. (2012). Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. Pegem Akademi.

Teitelbaum, P., Teitelbaum, O., Nye, J., Fryman, J., & Maurer, R. G. (1998). Movement analysis in infancy may be useful for early diagnosis of autism. Proceedings of the National Academy of Sciences, 95(23), 13982-13987.