Büyümenin ve Gelişimin İzlenmesi

Büyüme Nedir?

Büyüme, hücre sayı ve büyüklüğünün artmasına bağlı olarak vücut ağırlığının ve kütlesinin artması demektir. Büyümenin takibi çocuk sağlığı izleminde en çok önem verilen konulardan biridir. Çünkü çocukluk devam eden bir büyüme, gelişme ve değişme sürecidir. Bu dönemde büyüme hızında herhangi bir sorun saptanması, altta yatabilecek önemli bir sağlık probleminin ilk habercisi olabilmektedir.

Sağlık İzlemi Neden Önemlidir?

Sağlık izlemi, normalden sapmaları tanımlayıp herhangi bir duraksamayı erken dönemde fark ederek, saptanan sorunlara müdahale edebilme şansı verir.

 Tüm çocukların,

• Yenidoğan döneminde haftada bir,
• Yaşamın ilk yılı ayda bir,
• 1-2 yaş arası 3 ayda bir,
• 2-3 yaş arası 6 ayda bir,
• 3 yaşından 18 yaşına kadar ise yılda bir çocuk sağlığı izlemi için değerlendirilmesi önerilir.

Büyümeyi Etkileyen Faktörler

• Genetik faktörler
• Beslenme durumu
• Hormonal nedenler
• Psikososyal durum
• Çevresel faktörler
• Hastalıklar

Büyüme Nasıl Değerlendirilir?

Büyümeyi değerlendirirken;

• Vücut ağırlığı,
• Boy ölçümü,
• Baş çevresi ölçümü,
• Özel durumlarda oturma yüksekliği,
• Kulaç mesafesi,
• Deri kıvrım kalınlığı kullanılır.

Değerlendirmede birtakım ulusal ve uluslararası büyüme eğrilerine göre normalden sapmalar ve büyüme hızı kaydedilir. Her çocuk kendi özelinde değerlendirilmelidir. Tek bir ölçümün bir anlamı olmayıp ölçümlerin takibi kıymetlidir. Örneğin 10 persentil eğrisinde ilerleyen bir çocuk sağlıklı olabileceği gibi,  50 persentilde olan bir çocukta sağlık problemi olabilir.

Bebekler ilk 4 ay günde 20-30gr kilo alırlar. 4. aydan sonra kilo alım hızı azalır ve günde 15-20 gr’a düşer. Bebekler doğum ağırlığının 2 katına 4-5. ayda, 3 katına ise 1 yaş civarında ulaşırlar. Zamanında doğan sağlıklı bir bebek, ortalama 50 cm boyundadır. 1 yaşına geldiğinde ise 75 cm olacaktır. Baş çevresi takibi özellikle ilk 2 yaşta beyin gelişimini yansıttığı için önemlidir. Doğumda yaklaşık 35 cm olan baş çevresi 1 yaşında 46 cm’yi bulacaktır.

 

Gelişim Nedir?

Gelişim, büyümeden farklı olarak “fonksiyon kazanma” anlamında kullanılmaktadır. Çocukların gelişim özellikleri birbirinden bir miktar farklı olabilir. Burada önemli olan gelişme geriliğini geç kalmadan fark etmektir.

Bebeklerde Kaba Motor Gelişimi

• Sağlıklı bir bebek yaklaşık 1-1,5 aylıkken başını dik tutabilir. 4. aylık olmasına rağmen baş kontrolü olmayan bir bebeğin değerlendirilmesi gerekir.
• Bebekler sağdan sola dönmeye 4. ay civarında başlarlar. O nedenle 4 aylık bir bebeğin yan korkuluğu olmayan bir yatakta bırakılması, yuvarlanarak düşmesine davetiye çıkarmaktır.
• Desteksiz oturma genelde 6-7. aylarda başlar ama 9 aylık bir bebek desteksiz oturamıyorsa bir problem olabilir.
• Bebeğiniz 18 aylıkken desteksiz yürüyemiyorsa, 1 yaşına girdiğinde tutunarak ayakta durma ve sıralama hareketini yapamıyorsa, 2 yaşından sonra annesinin elinden tutarak merdiven çıkamıyorsa bir hekime başvurulması gerekir.